Inauguracja 73. Sezonu Artystycznego

Orkiestra Filharmonii Opolskiej

Maria Leszczyńska – wiolonczela

Jerzy Salwarowski – dyrygent

W programie:

Józef Elsner – Uwertura do opery Leszek Biały (8’)

Witold Lutosławski – Koncert na wiolonczelę i orkiestrę (25’)

Ludwig van Beethoven – V Symfonia c-moll op. 67 (35’)

Podczas koncertu będzie prowadzona zbiórka charytatywna na rzecz powodzian. 

Partnerzy akcji: Polska Akcja Humanitarna oraz Fundacja HumanDoc

Zbiórki internetowe:

PAH

https://www.pah.org.pl/co-robimy/sos/powodz

HumanDoc

https://zrzutka.pl/75ruav

Inauguracja 73. Sezonu Artystycznego w Filharmonii Opolskiej to muzyczne spotkanie trzech epok, które połączy klasyczna forma, awangardowe podejście do kompozycji XX wieku oraz ponadczasowe arcydzieło klasyki symfonicznej. Wspólnym mianownikiem wieczoru będzie opowieść o ludzkim losie i miejscu artysty w świecie. W programie znajdą się trzy wyjątkowe kompozycje: Uwertura do opery Leszek Biały Józefa Elsnera, Koncert na wiolonczelę i orkiestrę Witolda Lutosławskiego oraz V Symfonia c-moll op. 67 Ludwiga van Beethovena. Wieczór połączy tradycję z nowoczesnością, liryzm z dramatyzmem, a osobiste zmagania z uniwersalnymi wartościami.

Koncert rozpocznie się od majestatycznego poloneza, który dumnie wybrzmi w Uwerturze do opery Leszek Biały Józefa Elsnera. Dzieło to, jest znakomitym przykładem łączenia klasycznego stylu z elementami polskiego folkloru i odniesieniami do skomplikowanej historii. Opera oparta na losach Leszka Białego, księcia polskiego z XII/XIII wieku, odnosi się do narodowego dramatu i historycznej tożsamości w obliczu Polski będącej w tym czasie pod zaborami (1809 r.). Uwertura jako symboliczne rozpoczęcie zarówno koncertu, jak i opery, charakteryzuje się dynamicznymi, pełnymi witalności motywami, które wprowadzają w dramatyczny świat konfliktów politycznych, jak i rycerskich przygód.

Koncert na wiolonczelę i orkiestrę Witolda Lutosławskiego, skomponowany w 1970 roku dla legendarnego wiolonczelisty Mścisława Rostropowicza, stanowi dialog między solistą a orkiestrą, która nie pełni jedynie roli akompaniamentu i tła, ale staje się równorzędnym, a czasem wręcz antagonistycznym partnerem w tej złożonej rozmowie. Od pojedynczego, delikatnego dźwięku solowej partii wiolonczeli przechodzimy do narastającej, transowej opowieści, która stopniowo wciąga orkiestrę w emocjonalny konflikt. W czasie gdy solista walczy o swoją niezależność, orkiestra coraz bardziej narzuca swoją narrację, a napięcie między nimi staje się nieprzewidywalne. Lutosławski, posługując się technikami aleatorycznymi, tworzy dzieło pełne niepewności i napięcia, które ostatecznie znajduje emocjonalne rozwiązanie. Koncert jest głęboką refleksją nad samotnością artysty i jego zmaganiami z otaczającym światem, stawiając przed solistą wyzwania techniczne i interpretacyjne o najwyższym stopniu trudności.

Finał wieczoru stanowić będzie jedno z najbardziej znanych dzieł muzyki klasycznej – V Symfonia c-moll op. 67 Ludwiga van Beethovena. To arcydzieło, z charakterystycznym „motywem losu” otwierającym kompozycję, jest muzyczną opowieścią o walce i zwycięstwie nad przeciwnościami. Symfonia, skomponowana w latach 1804–1808, symbolizuje osobistą walkę Beethovena z postępującą utratą słuchu, jednocześnie odzwierciedlając uniwersalne zmagania człowieka z losem. Dzieło to, będące klasycznym przykładem czteroczęściowej struktury symfonii, zawiera w sobie wyjątkową, wewnętrzną narrację. Beethoven prowadzi słuchacza przez ciemne, dramatyczne początkowe motywy, poprzez dynamiczne scherzo, aż do triumfalnego finału zakończonego w tonacji C-dur, gdzie rozbrzmiewa symboliczne zwycięstwo nad losem. V Symfonia wywarła ogromny wpływ na późniejsze pokolenia kompozytorów, wprowadzając elementy dramatyzmu i emocjonalnej głębi, które stały się fundamentem romantyzmu muzycznego.

Inauguracja 73. Sezonu Artystycznego to nie tylko przegląd muzycznych epok, ale także refleksja nad siłą woli i determinacją, które prowadzą od konfliktu do zwycięstwa, od chaosu do harmonii. Jak bohater obrazu „Wędrowiec nad morzem mgły” Caspara Davida Friedricha, stajemy w obliczu wewnętrznych zmagań i triumfów, które – choć skazane na niepewność – kończą się jasnym, zwycięskim finałem. Elsner odnosi się do historycznej tożsamości Polski, Lutosławski eksploruje samotność artysty we współczesnym świecie, a Beethoven ukazuje uniwersalną walkę człowieka z losem. Wspólnym mianownikiem tych dzieł jest siła ludzkiego ducha, który mimo wszelkich trudności dąży do zwycięstwa. Ten koncert to muzyczna podróż od niepewności do triumfu – od przeszłości ku przyszłości.

fot. Mateusz Żaboklicki

Maria Leszczyńska – wiolonczela

Wiolonczelistka, kameralistka, aranżerka. Laureatka II nagrody na XII Międzynarodowym Konkursie Wiolonczelowym im. Witolda Lutosławskiego (2024), a także wielu innych konkursów wiolonczelowych i kameralnych, stypendystka Fundacji Sinfonia Varsovia, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Rektora Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina, DAAD oraz Deutschland Stipendium.

Naukę gry na wiolonczeli rozpoczęła w wieku ośmiu lat pod kierunkiem Michała Nyżnyka, a następnie kontynuowała u Marcina Zdunika. Jest absolwentką Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w klasie Andrzeja Bauera. Obecnie studiuje pod kierunkiem Pietera Wispelweya w Robert Schumann Hochschule w Düsseldorfie. Swoje umiejętności doskonaliła również na kursach mistrzowskich, prowadzonych przez takich artystów i pedagogów, jak: Danjulo Ishizaka, Kazimierz Michalik, Arto Noras, Wolfgang Emanuel Schmidt, czy Jacob Shaw.

Występowała w salach koncertowych w Polsce, Niemczech, Austrii, Danii, Holandii i Stanach Zjednoczonych. Od 2013r. wraz z Ewą Pobłocką i Ewą Leszczyńską współtworzy zespół Multi Trio, jest także członkiem zespołów Warsaw Trio oraz Upbeat Piano Trio.

Maria Leszczyńska z powodzeniem aranżuje różnorodny repertuar na zespoły kameralne. Jej opracowania wykonywane były m.in. dwukrotnie podczas Balu Filharmoników Wiedeńskich przez zespół wiolonczelowy Scandinavian Cello School, prowadzony przez Jacoba Shawa; od 2021r. współpracuje z Friedrich-Naumann-Stiftung für die Freiheit. Od 2022 roku prowadzi klasę wiolonczeli oraz zespołów kameralnych podczas Augustowskich Warsztatów Wiolonczelowych.

Jerzy Salwarowski – dyrygent

Urodził się w Krakowie i tam ukończył studia w Akademii Muzycznej – kompozycję u Tadeusza Machla i Krzysztofa Pendereckiego oraz dyrygenturę u Henryka Czyża i Krzysztofa Missony. Swoje umiejętności doskonalił w Accademia Chigiana u Franco Ferrary. Jest laureatem czołowych nagród krajowych i międzynarodowych konkursów  dyrygenckich: I i II konkursu w Katowicach (I nagroda i nagroda Krytyki Muzycznej), w Sienie (I nagroda) i Budapeszcie (zwycięstwo). Dyryguje orkiestrami w Europie, Azji, Afryce i obu Amerykach, współpracuje z czołowymi orkiestrami i operami w Polsce. Z polskimi orkiestrami odbył wiele tournées koncertowych w Europie. Znajdował się w gronie dyrygentów licznych festiwali, m.in.: Warszawska Jesień, Poznańska Wiosna, Festiwal Flandryjski, Pražske Jaro i Millenium Pace. Współpracując z polskimi orkiestrami radiowymi dokonał wielu nagrań archiwalnych. Regularnie zasiadał w Jury Międzynarodowych Konkursów Dyrygenckich w Katowicach i Białymstoku i wokalnych w Częstochowie.

Dyskografia Jerzego Salwarowskiego zawiera wiele płyt nagranych dla firm zagranicznych: Amreco, Adda, Thorofon  –  oraz  polskich:  Tonpress, Selene, Wifon, DUX i Polskie Nagrania. Dla tej ostatniej wytwórni nagrał album płytowy z muzyką G. Gershwina, nagrodzony w 1994 roku Złotą Płytą, a w 1999 roku wydany na CD. Dokonał pierwszego kompletnego nagrania  poematów symfonicznych Mieczysława Karłowicza, wydanych na  CD i nominowanych do nagrody Fryderyk‘99. Jerzy Salwarowski nagrał również dwa CD z Toruńską Orkiestrą Kameralną oraz pierwszą w historii Filharmonii Szczecińskiej płytę Słynne Kaprysy, która otrzymała nominację do nagrody Fryderyk‘98. Wiosną 2002 roku wraz z synem Hubertem nagrał krążek, na którym znalazły się I Koncert fortepianowy d-moll op. 15 Johannesa Brahmsa (z towarzyszeniem NOSPR-u) i III Koncert fortepianowy C-dur op. 26 Siergieja Prokofiewa (z towarzyszeniem  Filharmoników  Szczecińskich). Ta płyta otrzymała nominację do nagrody Fryderyk 2002. Dla firmy fonograficznej DUX nagrał w 2008 roku, dyrygując Orkiestrą Symfoniczną Filharmonii Narodowej, płytę z Symfonią e-moll „Odrodzenie” op. 7 Mieczysława Karłowicza, która otrzymała znakomite recenzje.

Dyryguje  także  za  granicą: w Paryżu, Madrycie, Barcelonie, Pradze, Bratysławie, Hamburgu, Kairze, Osace, Skopje, Ljublianie, Porto,  Luksemburgu,  Lukce, Everett  (Washington), La Crosse (Wisconsin), Kijowie, Berlinie, Essen, Bergamo, Mediolanie, Walencji i Kopenhadze. Wiosną 2003 roku poprowadził gościnnie wykłady w Towson University Baltimore oraz Central Washington University w Ellensburgu. Od 1999 roku wykłada w Akademii Muzycznej w Poznaniu, gdzie prowadzi klasę dyrygentury. W 2005 roku, z rąk Prezydenta RP, otrzymał nominację profesorską. W 2008 został mianowany profesorem zwyczajnym. W czerwcu 2012, zaproszony do Konserwatorium w Neapolu w ramach programu „Erasmus”, poprowadził tam kursy mistrzowskie. W roku 2011 został odznaczony Medalem Komisji Edukacji Narodowej, a w r. 2013 otrzymał Złoty Medal Za Długoletnią Służbę oraz Nagrodę Rektora I Stopnia. Regularnie (co dwa lata) prowadzi koncerty inaugurujące Rok Akademicki z uczelnianą orkiestrą symfoniczną.

W latach 2005-2007 był, po raz drugi, Dyrektorem Artystycznym Toruńskiej Orkiestry Kameralnej, późniejszej  Toruńskiej  Orkiestry  Symfonicznej,  z  którą w październiku 2006 roku odbył tournée w Anglii. W latach 2005-2011 roku był Dyrektorem Artystycznym Filharmonii Częstochowskiej, z którą nagrał Suitę Nowoorleańską z jazzowym zespołem Five O’Clock Orchestra oraz wydawnictwo, w którym Filharmonicy Częstochowscy towarzyszyli pianiście jazzowemu Adamowi Makowiczowi (płyta zawiera utwór zadedykowany Częstochowie). W sierpniu 2008 roku, zaproszony przez Narodową Orkiestrę z Rio de Janeiro, dyrygował tam koncert z muzyką Moniuszki, Chopina i Mendelssohna. Jesienią 2009 r. odbył wraz z Częstochowskimi Filharmonikami serię koncertów w Niemczech. W 2008 roku został uhonorowany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Zagraniczne występy 2010 r. objęły zarówno sąsiedzką Ukrainę (koncert w Filharmonii w Dniepropietrowsku) jak i egzotyczną Jordanię, w stolicy której dyrygował Orkiestrą Filharmonii Łódzkiej podczas koncertu na zakończenie Roku Chopina. Rok 2011 przyniósł kolejny występ w NOSPR, i koncerty w Niemczech, a 2012 – koncerty na Poznańskiej Wiośnie, w Filharmonii Narodowej, we Lwowie i w Bejrucie. W maju 2013 r. dyrygował Polską Orkiestrą Radiową w Filharmonii Narodowej, a w marcu ub. r. poprowadził orkiestrę Sinfonia Juventus w Studiu im. W. Lutosławskiego w Warszawie. W roku 2014 obchodził jubileusz 45-lecia pracy artystycznej. Z tej okazji otrzymał z rąk Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Małgorzaty Omilanowskiej Nagrodę za całokształt dorobku artystycznego. Jubileusz został uświetniony serią spektakli opery Nabucco G. Verdiego w Polsce i w Niemczech z zespołem Pro Musica Wrocław oraz wieloma koncertami w polskich orkiestrach, w tym w Filharmonii Narodowej i NOSPR. W 2019 roku Jerzy Salwarowski obchodził 50-lecie pracy artystycznej, uświetnione koncertami w całej Polsce. Podsumowaniem był koncert w lutym 2020 roku w Filharmonii Narodowej, gdzie zabrzmiała m. in. Szecherezada M. Rimskiego-Korsakowa.

Oprócz działalności koncertowej i dydaktycznej artysta działa na polu edytorskim i naukowym. Właśnie został wydany przez PWM kolejny opracowany przezeń tom – Epizod na Maskaradzie M. Karłowicza, a Akademia Muzyczna w Poznaniu wydała pracę badawczą jego autorstwa pt. Technika dyrygowania w aspekcie różnic stylistycznych.  

W roku 2024 przypada jubileusz 55-lecia pracy artystycznej Jerzego Salwarowskiego.

W związku z jubileuszem Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia Jerzy Salwarowski został zaproszony do poprowadzenia koncertu z orkiestrą NOSPR w lutym 2026 roku.