20 kolęd na sopran, chór i orkiestrę

Orkiestra Filharmonii Opolskiej

Chór Filharmonii Opolskiej

Anna Sikora – przygotowanie chóru

Ingrida Gápová – sopran

Jakub Czerski – dyrygent

W programie*:

Wolfgang Amadeus Mozart – 39. Symfonia Es-dur KV 543 (27′)

Witold Lutosławski – 20 polskich kolęd na sopran, chór i orkiestrę (50′)

*Szanowni Państwo,

informujemy, że z przyczyn niezależnych nastąpiła zmiana programu koncertu. Za zaistniałą sytuację serdecznie przepraszamy.

Czym jest czyste szczęście w muzyce? Według Stefana Jarocińskiego, biografa Wolfganga Amadeusz Mozarta, odpowiedzią na to pytanie jest Symfonia Es-dur nr 39 KV 543. Jarociński opisuje dzieło w następujący sposób: „Wszystko tu toczy się z niesłychaną siłą inwencji: po romantycznie uroczystym Adagio rozwija się od razu płynące śpiewnie Allegro; po nim przychodzi poetyckie Andante, zakończone dwoma ostrymi akordami całej orkiestry; z kolei słynny, pełen gracji Menuet stwarza swym wyrazistym rytmem kontrast z pojawiającym się tuż po nim trio, gdzie klarnet prostą i czułą kantyleną wyczarowuje całą słodycz duszy Mozarta; wreszcie wartkie Allegro […] zamyka symfonię akcentami wiary, która nie zna przeszkód”.

Mozart tworzył symfonię niemal przez całe życie – pierwszą skomponował w wieku 8 lat, a ostatnią w wieku 41 lat, trzy lata przed śmiercią. Symfonia Es-dur KV 543 skomponowana w 1788 roku, należy do jego późniejszych dzieł. Stanowi połączenie klasycznego stylu wiedeńskiego z większą dozą swobody i wyrafinowania. Dzieło łączy elegancję klasycyzmu z bardziej złożoną harmonią i głębią emocjonalną, ukazując dojrzałość artystyczną Mozarta. Od bardziej znanych symfonii KV 550 i KV 551 odróżnia ją oryginalna instrumentacja – brak obojów nadaje jej ciemniejsze brzmienie. Symfonia ta doskonale ilustruje mistrzostwo kompozytorskie Mozarta, łącząc radość z powagą oraz klarowność z bogactwem muzycznych detali.

Kolędy i pastorałki nierozerwalnie kojarzą się ze świętami Bożego Narodzenia, a ich rytmika często odwołuje się do tańców narodowych i ludowych. Tą tradycję w sposób nowatorski ożywił Witold Lutosławski w swoim dziele Dwadzieścia polskich kolęd na sopran, chór i orkiestrę. Kompozytor sięgnął po motywy polskich kolęd, nadając im nowe, często eksperymentalne formy. Kolędy Lutosławskiego przełamują, nieprzekraczany dotąd w opracowaniach tego typu utworów, dobór środków technik kompozytorskich. Opracowania te powstały w 1946 roku, a ich podstawą były melodie i teksty zaczerpnięte ze zbiorów Michała Mioduszewskiego („Śpiewnik kościelny”, „Pastorałki i kolędy z melodyjami”) oraz Oskara Kolberga („Lubelskie”, „Łęczyckie”).

Wśród dwudziestu kolęd znalazły się utwory popularne do dziś, takie jak: Przybieżeli do Betlejem, Anioł pasterzom mówił, Gdy się Chrystus rodzi, Bóg się rodzi, Gdy śliczna Panna, W żłobie leży, Lulajże Jezuniu czy Jezus Malusieńki. Lutosławski, pozostając blisko tradycji ludowej, oddał zmienność metrum charakterystycznego dla muzyki ludowej. Choć  Dwadzieścia polskich kolęd na sopran, chór i orkiestrę powstało w czasie inspiracji kompozytora polskim folklorem, zbiór ten wyróżnia się nowoczesnymi środkami kompozytorskimi i innowacyjnymi rozwiązaniami harmonicznymi. Tym samym, Lutosławski połączył tradycję z nowoczesnością.

Koncert łączący Symfonię Es-dur KV 543 Mozarta z dziełem Dwadzieścia polskich kolęd na sopran, chór i orkiestrę Lutosławskiego to niezwykła konfrontacja dwóch światów muzycznych. Mozart, mistrz klasycyzmu, i Lutosławski, odważny innowator, reprezentują różne epoki, lecz łączy ich mistrzostwo w harmonizowaniu tradycji z indywidualnym stylem kompozytorskim.

fot. karpati&zarewicz

Ingrida Gápová – sopran

Urodziła się na Słowacji. Edukację muzyczną rozpoczęła w wieku sześciu lat, grając na fortepianie. Jest absolwentką Wydziału Wokalno-Aktorskiego Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Dwukrotna stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

W repertuarze operowym artystki znajdują się m.in. partie: Zuzanna Wesele Figara W.A. Mozarta (Opera Bałtycka Gdańsk, Warszawska Opera Kameralna – WOK), Pamina Czarodziejski flet W.A. Mozarta (Opera Bałtycka Gdańsk, WOK), Zerlina Don Giovanni W.A. Mozarta (Słowacka Opera Narodowa SND, WOK), Despina Cosí fan tutte W.A. Mozarta (WOK, Wrocławska Opera), Barbarina Wesele Figara W.A. Mozarta (Teatr Wielki Warszawa, Opera Bałtycka Gdańsk), Semiramide Semiramide riconosciuta L. Vinciego (II Festiwal Oper Barokowych 2016 Warszawa), Mařenka Sprzedana narzeczona B. Smetany (Divadlo Moravsko-Slezké Ostrava), Małgosia Jaś i Małgosia E. Humperdincka (Opera Nova Bydgoszcz), Xenia Borys Godunow M. Musorgskiego (Teatr Wielki Warszawa), Belinda Dydona i Eneasz H. Purcella (Opera Nova Bydgoszcz), SHE The Sudden Rain A. Nowaka (Teatr Wielki Warszawa – prawykonanie), Cléone/Une Ombre Heureuse/Une suivante d’Hébé Castor et Pollux J.P Rameau (WOK).

W marcu 2016 zadebiutowała w Finlandii z zespołem Helsinki Baroque Ensemble Orchestra (HEBO) pod batutą Aapo Häkkinena i w październiku 2015 wzięła udział w tournée po Europie z orkiestrą Filharmonii Narodowej, podczas którego wykonywała partię solową z IV Symfonii G. Mahlera pod batutą Jacka Kaspszyka. W sezonie 2019/2020 artystka wystąpiła jako Susanna oraz Pamina podczas tournée po Japonii z Warszawską Operą Kameralną i między innymi w Tokyo Bunka Kaikan.

W 2015 r. została laureatką Selma D and Leon Fishbach Memorial Prize at the 2015 London Handel Singing Competition. W 2013 r. zdobyła III nagrodę w kategorii operowej oraz 5 nagród specjalnych (wśród nich za najlepszą interpretację utworów W.A. Mozarta) na 48. Międzynarodowym konkursie Antonína Dvořáka w Karlowych Warach (Czechy).

Z zespołem Goldberg Baroque Ensemble nagrała dla Sarton records światowe premiery Christmas Cantatas of 18th century Gdańsk (2010), Lent Cantatas of 18th century Gdańsk (2011), Passio Christi J.B.C. Freislicha (2012) i The Gdańsk Baroque Cantatas (2015). Dwie ostatnie płyty zostały nominowane do Nagrody Muzycznej Fryderyk (2013 i 2016). Secular Cantatas J.B.C. Freislicha (2020), Sacred Music J.V. Medera (2020) – nominacja do Fryderyków 2021. Z tym samym zespołem w maju 2022 wzięła udział w prestiżowym projekcie Moniuszko_150, koncerty w Wilnie oraz Berlinie, upamiętniających rocznicę 150-lecia śmierci polskiego kompozytora, twórcy oper narodowych Stanisława Moniuszki.

W kręgu zainteresowań artystki znajduje się także repertuar współczesny. Zaowocowało to jej prawykonaniem Spoon River Anthology autorstwa kompozytora Aleksandra Nowaka i artysty multimedialnego Adama Dudka. Utwór został wykonany podczas otwarcia 56. edycji festiwalu Warszawska Jesień w 2013 r.

W sezonie 2023/2024 została członkiem zespołu Opéra de Monte-Carlo w Monako.

Fot. Michał Kordula

Jakub Czerski – dyrygent

Pianista, kompozytor, dyrygent. Ukończył z wyróżnieniem studia magisterskie w Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu w klasie fortepianu prof. Andrzeja Tatarskiego, oraz studia magisterskie w klasie dyrygentury symfonicznej i operowej prof. Warcisława Kunca. Jego dorobek artystyczny obejmują liczne koncerty w kraju i za granicą, własna twórczość kompozycyjna oraz liczne sukcesy na konkursach i festiwalach o zasięgu międzynarodowym. Do jego konkursowych należą m. in.  I Nagroda na międzynarodowym konkursie kompozytorskim Transatlantyk Instant Composition Contest 2017; I Nagroda i Nagroda Prokofiewa na międzynarodowym konkursie The 35th Annual Bartok-Kabalevsky-Prokofiev International Piano Competition oraz wyróżnienia „Most Distinguished Musician” i „Prokofiev special mention” na międzynarodowym konkursie 24th Annual International Music Competition – IBLA Grand Prize 2015. Jest także laureatem Nagrody Głównej X Międzynarodowego Forum Pianistycznego „Bieszczady bez granic” – Złotego Parnasa. Oprócz nagród konkursowych, Jakub jest również laureatem prestiżowych programów stypendialnych – m.in. stypendium „Młoda Polska” oraz stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Prowadzi aktywną działalność koncertową jako solista, kameralista oraz występując z orkiestrami – gościł na wielu scenach europejskich, a także w Stanach Zjednoczonych, gdzie występował m.in. w Carnegie Hall. Dokonał polskiej premiery oraz prapremiery wielu utworów, w tym własnych kompozycji – m.in. Koncert fortepianowy „Żywioły Turnera”, Wariacje na tematy Williamsa na fortepian i orkiestrę. Jest współtwórcą multimedialnego widowiska choreograficznego Musica Posthumana, do którego również pisał muzykę. Jako dyrygent prowadził spektakle teatralne oraz koncerty symfoniczne m.in. przy współpracy z Brandenburgisches Staatsorchester Frankfurt, Orkiestrą Symfoniczną im. Karola Namysłowskiego w Zamościu, Orkiestrą Teatru Muzycznego w Poznaniu, czy Orkiestrą Teatru Wielkiego w Poznaniu. Swoje umiejętności doskonalił pod okiem wybitnych osobowości świata muzycznego – pracował m.in. z Howardem Griffithsem, Andrzejem Jasińskim, Wojciechem Świtałą, Philippem Giusiano, Bruno Canino, Leonem Botsteinem i innymi. W 2021 roku, nakładem wydawnictwa Teatru Muzycznego w Poznaniu, ukazała się płyta z utworami Henryka Mikołaja Góreckiego, na której występował jako dyrygent i pianista. Obecnie wykładowca w Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu, pianista i dyrygent Teatru Muzycznego w Poznaniu a także dyrygent-rezydent Teatru Wielkiego im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu.